Các trường phái thời kì Phục Hưng tại Ý

Trong suốt thể kỉ XV, Florence là cái lò nghệ thuật của nước Ý, tràn ngập bởi các ý tưởng các tân. Nhưng vào thế kỉ XVI, Rome và Venise đã soán ngôi dẫn đầu. Rất nhiều thành phố khác như Mantoue, Milan và Padoue, đã vượt mặt với một bề dày nghệ thuật. Trong khi đó, rất nhiều trung tâm nghệ thuật nhỏ, như Urbino, đã xuất hiện, tuy chóng tàn nhưng vẫn để lại một nền văn hoá rực rỡ.

Florence

Người ta miêu tả nó như cái nôi của Phục hưng. Đầu thế kỉ XV, một vài hoạ sĩ nổi bật đã tạo nên một cuộc cách trong mạng phong cách hội hoạ. Hoạ sĩ Masaccio, nhà điêu khắc Donatello và kiến trúc sư Brunelleschi đã tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng nhất. Rời bỏ một cách dứt khoác, Brunelleschi làm sống lại các hoạ tiết trang trí, cũng như sự hoà hợp giữa kiến trúc la mã và cổ đại. Trong khi đó, những người bạn của ông, Donatello và Masaccio đưa chủ nghĩa tự nhiên vào các tác phẩm riêng biệt của họ. Họ và những người kế tục đã thụ hưởng một môi trường phù hợp để phát triển vượt bậc: Florence cực kì thịnh vượng, chủ nhà băng và thương buôn thường xuyên bảo trợ các hoạ sĩ một cách hào phóng và liên tục đặt tranh từ các hoạ sĩ đó. Thành Florence, tuy theo thể chế cộng hoà, nhưng vẫn bị thống trị bởi gia đình Médicis. Phần lớn thành viên trong đại gia đình này là những nhà bảo trợ chính cho các hoạ sĩ thời kì này, có thể kể đến như Sandro Botticelli, Michel-Ange, Benvenuto Cellini và Agnolo Bronzino.

Rome

Rome. Ảnh của Davi Pimentel trên Pexels.com

Trong thời kì đầu Phục hưng, Rome chỉ chiếm vị trí quan trọng thứ 2. Tình trạng vô chính phủ xảy ra khi chính quyền của đức giáo hoàng chuyển giao quyền lực ở Avignon từ 1309 đến 1377 và chỉ ổn định dưới thời cai trị của nữ hoàng Martin V (1417-1431). Các giáo hoàng kế tiếp trở thành những nhà bảo trợ nghệ thuật với mong muốn khôi phục thành Rome và lôi kéo những nghệ nhân tài năng nhất. Nhà bảo trợ nổi bật nhất là Jules II (1503-1513), đã thuê kiến trúc sư Donato Bramante xây dựng nhà thờ Saint-Pierre mới, thuê Michel-Ange và Raphael vẽ tranh tường. Ba nhà hoạ sĩ này cùng với Leonard de Vinci đã đặt những viên gạch đầu tiên cho thời kì đỉnh cao của Phục hưng với những bức tranh vĩ hùng và hoành tráng. Thời kì vàng này kết thúc cùng với sự giàu có của Rome, vào năm 1527, bởi đội quân của hoàng đế Charles Quint. Tuy vậy, vào cuối thế kỉ, thành phố lấy lại được hào quang và trở thành trung tâm nghệ thuật của đất nước.

Venise

Thịnh vượng nhờ các thương buôn hàng hải nhưng Venise vẫn còn thua xa về hội hoạ cho đến cuối thế kỉ XV, đó là lúc mà Giovanni Bellini xuất hiện và biến nó trở thành trung tâm hội hoạ hàng đầu. Kĩ thuật của Bellini sánh kịp với kĩ thuật của những hoạ sĩ đương thời, bằng cách đưa vào hội hoạ của Venise những nét riêng của ông. Đó là sự chăm chút về màu sắc và ánh sáng, ngược lại với các hoạ sĩ vùng Florence khi họ tập trung về nét vẽ. Ông ấy quản lí xưởng vẽ một cách năng nổ, truyền đạt những phương pháp của ông cho học trò và những hoạ sĩ kế tục như Giorgione và Titien. Những hoạ sĩ khác, điển hình là Tintoret và Véronèse, đã theo đuổi thời kì vàng của hội hoạ vùng Venise cho đến cuối thế kỉ XVI.

Adam et Eve chases du paradis - Masaccio: Adam và Eve có dáng vẻ của một con người thông thường, hạ phàm vì bị đuổi khỏi vườn Eden. Trước đây, sự sa ngã của nhân loại dược biểu thị một cách hình tượng hơn. (1425-1428, Tranh tường, Florence, Nhà thờ Santa Maria del Carmine, nhà nguyện Brancacci.

La saint famille à l'agneau - Raphael: Những tác phẩm đầu tiên của Raphael thường là những cảnh tôn giáo thân mật. Ở Rome, phong cách của Raphael được đánh giá là nổi bật nhất. (1507, Madrid, bảo tàng Prado).

La pietà - Giovanni Bellini: Bellini biến Venise thành trung tâm hội hoạ nhờ vào tài năng sử dụng màu và khả năng nhạy cảm với không gian xung quanh của ông, trái ngược với việc tập trung vào tranh vẽ như các hoạ sĩ vùng Florance. (1505, Venise, thư viện của viện hàn lâm).

Danaé - Titien: Sự phóng khoáng trong nét vẽ và sự mượt mà trong màu sắc đã giúp bức tranh thần thoại của Titien có sự dịu dàng và sự gợi tình. Trong tranh, Zeus quyến rủ Danae dưới hình dạng một cơn mưa vàng. (1554, Vienne, bảo tàng Kunsthistorisches).

-- Histoire de l'art en images, Andrew Graham-Dixon --

Đọc thêm: Phục Hưng Ý

Nhận xét